Transport drogowy jest niezwykle szeroką i istotną gałęzią gospodarki. Możliwości i warianty różnych typów oraz rodzajów transportu są ogromne. W zależności od rodzaju przewożonych towarów, odległości czy konieczności zapewnienia produktom odpowiednich warunków, mamy do czynienia z odmiennymi typami przewozu. Jednym ze specjalistycznych rodzajów transportu jest ADR. Wyjaśniamy czym on jest, na czym polega i jakie są względem niego wymagania.
Co to jest transport ADR?
ADR jest to dość powszechnie znany skrót, stosowany do oznaczenia towarów niebezpiecznych. I choć o ile nazwa ta jest dość dobrze rozpoznawana w potocznym języku, o tyle już rzadziej wiadomo, skąd właściwie pochodzi skrót i z jakimi obostrzeniami przewozów się wiąże.
ADR pochodzi od Accord européen relatif au transport international des marchandises dangereuses par route. W tłumaczeniu na język polski oznacza to umowę europejską dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych. Skrót ADR stosowany jest w branży transportowej, gdyż jest powszechnie zrozumiały niezależnie od kraju czy języka, w jakim się porozumiewamy.
Międzynarodowa konwencja, określana skrótem ADR reguluje zasady i reguły przewozu towarów określanych jako potencjalnie szkodliwe lub niebezpieczne dla ludzi i środowiska. Obejmuje również przepisy z zakresu transportu drogowego opakowań, zabezpieczeń ładunków oraz oznakowań substancji niebezpiecznych.
Termin materiałów niebezpiecznych jest dość szeroki. W praktyce odnosi się do wszystkich towarów mogących nieść ze sobą bezpośrednie zagrożenie dla osób i środowiska naturalnego. Dotyczy to zarówno ciał stałych, jak i gazów czy cieczy. Są to więc wszelkiego rodzaju materiały i przedmioty wybuchowe oraz zapalne, materiały utleniające, gazy, nadtlenki organiczne, materiały promieniotwórcze, trujące, żrące czy zakaźne.
Pierwotnie umowę ADR podpisano w 1957 roku przez przedstawicieli 9 państw. Polska przystąpiła do umowy w 1975 roku. Nową konwencję mającą obowiązywać na lata 2021-2023 podpisały już 52 kraje. Odnowiona umowa ma za zadanie sprostać współczesnym wyzwaniom, by nie podzielić losu martwych kodeksów. Z tego też powodu jest aktualizowana co dwa lata.
Kategorie towarów w transporcie ADR
W dokumencie, którym jest dyrektywa ADR znajdują się dwa załączniki, tj. A i B. Załącznik A klasyfikuje substancje niebezpieczne i dzieli je na 13 typów zagrożeń oraz warunki ich przewozu. Wszystkie substancje niebezpieczne podzielono na następujące klasy:
1. Klasa 1 – materiały i przedmioty wybuchowe, takie jak:
- materiały i przedmioty, które stwarzają zagrożenie wybuchem masowym;
- materiały i przedmioty, które stwarzają zagrożenie rozrzutem, ale nie wybuchem masowym;
- materiały i przedmioty stwarzające zagrożenie pożarem i małe zagrożenie wybuchem lub rozrzutem lub oba te zagrożenia, ale które nie stwarzają zagrożenia wybuchem masowym;
- materiały i przedmioty, które stwarzają tylko małe zagrożenie wybuchem w przypadku ich zapalenia lub zainicjowania podczas przewozu;
- materiały bardzo mało wrażliwe stwarzające zagrożenie wybuchem masowym, które są na tyle niewrażliwe, że istnieje małe prawdopodobieństwo ich zainicjowania lub przejścia od palenia do detonacji w normalnych warunkach przewozu;
- przedmioty skrajnie niewrażliwe, które nie stwarzają zagrożenia wybuchem masowym.
2. Klasa 2 – gazy:
- gazy palne,
- gazy niepalne i nietrujące,
- gazy trujące.
3. Klasa 3 – materiały ciekłe zapalne.
4. Klasa 4.1 – materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne oraz materiały wybuchowe stałe odczulone.
5. Klasa 4.2 – materiały samozapalne.
6. Klasa 4.3 – materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne.
7. Klasa 5.1 – materiały utleniające.
8. Klasa 5.2 – nadtlenki organiczne.
9. Klasa 6.1 – materiały trujące.
10. Klasa 6.2 – materiały zakaźne.
11. Klasa 7 – materiały promieniotwórcze.
12. Klasa 8 – materiały żrące.
13. Klasa 9 – różne materiały i przedmioty niebezpieczne.
Z kolei załącznik B określa normy i wymogi związane z konstrukcją pojazdu przewożącego materiały niebezpieczne, a także wymagania względem załogi, czyli kierowców. Oprócz tego załącznik B szczegółowo określa związane z realizacją transportu procedury oraz sposób dokumentowania całego procesu przewozu. Dotyczy to na przykład warunków pakowania, wymagania dotyczące oznakowania towarów, ich opakowań i samych pojazdów, a także wszystkie badania techniczne opakowań, jakie wymagane są przepisami.
Wymagania względem kierowców w transporcie ADR
W załączniku B dyrektywy ADR określono również wymagania względem kierowców przewożących towary niebezpieczne. Przede wszystkim muszą oni legitymować się ważnym zaświadczeniem ADR. Może ono zostać uzyskane po ukończeniu 21 lat. Wyjątek stanowią kierowcy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Oprócz tego kierowca ADR musi:
- posiadać prawo jazdy kategorii B lub C – przewóz w cysternach;
- ukończyć odpowiedni kurs ADR – początkowy, jeśli ubiega się o zaświadczenie po raz pierwszy lub doskonalący w przypadku przedłużania uprawnień;
- złożyć z wynikiem pozytywnym egzamin kończący kurs ADR początkowy albo doskonalący.
Zaświadczenia ADR wydawane są przez odpowiedni urząd marszałkowski, koszt jego wydania to 50,50 zł, a okres jego ważności to 5 lat.
źródło: XL LOGISTICS Transport Spedycja Logistyka
